هر آنچه در مورد واکسن باید بدانیم

هر آنچه در مورد واکسن باید بدانیم 

واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و باارزشی است که به‌وسیله آن می‌توان با هزینه اندک از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های عفونی خطرناک و پرهزینه جلوگیری کرد. واکسن از باکتری یا ویروس زنده ضعیف شده و یا جزئی از آن‌ها (مانند آنتی‌ژن سطحی خالص‌شده یا توکسویید) ساخته‌شده است. با تزریق واکسن سیستم ایمنی بدن علیه باکتری ها یا ویروس واردشده به بدن، آنتی‌بادی ساخته و باعث بالا رفتن مصونیت بدن در مقابل بیماری ناشی از آن می‌شود.

 واکسن‌های باکتریایی شامل واکسن‌های حاوی باکتری زنده ضعیف شده مانند ب ث ژ)، باکتری کشته‌شده ( مانند سیاه‌سرفه)، توکسویید (مانند دیفتری و کزاز) و واکسن‌های پلی ساکاریدی ( مانند پنوموکوک پلی ساکاریدی و مننگو کوک پلی ساکاریدی) هستند.

واکسن‌های ویروسی شامل ویروس زنده ضعیف شده ( مثل واکسن سرخک سرخجه اوریون)، ویروس‌های کامل غیرفعال ( مانند واکسن تزریقی فلج کودکان و هاری) و بخشی از آنتی‌ژن سطحی ویروس ( مانند هپاتیت ب و آنفولانزا) هستند.

جدول برنامه ایمن‌سازی کودکان :

سن نوع واکسن

بدو تولد ب ث ژ – هپاتیت ب – فلج کودکان خوراکی

2 ماهگی پنج‌گانه* – فلج کودکان خوراکی – پنوموکوک- روتاویروس

4 ماهگی پنج‌گانه – فلج کودکان خوراکی – پنوموکوک- روتاویروس - فلج کودکان تزریقی

6 ماهگی پنج‌گانه – فلج کودکان خوراکی - روتاویروس - فلج کودکان تزریقی

12 ماهگی )MMR سرخک سرخجه اوریون(- پنوموکوک

18 ماهگی )MMR سرخک سرخجه اوریون(- سه‌گانه**– فلج کودکان خوراکی 

 بدو ورود مدرسه سه‌گانه  - فلج کودکان خوراکی

* پنج‌گانه ( هموفیلوس آنفولانزای تیپ ب، هپاتیت ب، دیفتری ، کزاز و سیاه‌سرفه)

**سه‌گانه ( دیفتری ، کزاز و سیاه‌سرفه)

نکته مهم: بعد از آخرین دوز واکسن سه‌گانه در بدو ورود مدرسه، باید هر ده سال یک‌بار، واکسن دوگانه بزرگ‌سالان  تزریق شود.

پرسش‌های رایج در مورد واکسیناسیون

  1- آیا اگر کودک دارای بیماری خفیف با تب مختصر می‌تواند واکسن دریافت کند؟

بلی، بیماری‌های خفیف با تب مختصر مانند سرماخوردگی، عفونت گوش و اسهال خفیف منعی برای دریافت واکسن نمی‌باشد.

 2- آیا در صورتیکه کودک آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند می‌تواند واکسن دریافت کند؟

بلی، دریافت آنتی‌بیوتیک منعی برای دریافت واکسن نمی‌باشد.

 3- آیا برنامه واکسیناسیون کودکان نارس و با وزن تولد کم، با کودکان عادی متفاوت می‌باشد؟

خیر، این کودکان نیز می‌بایست برنامه  جاری واکسیناسیون را مطابق برنامه کشوری ایمن‌سازی دریافت نماید... شروع  برنامه ایمن‌سازی نوزادان نارس در صورت‌وضعیت بالینی تثبیت‌شده همانند سایر نوزادان است و نیازی به تعویق برنامه ایمن‌سازی یا کاهش مقدار واکسن نیست.

 4- چه علائم یا واکنش‌هایی بعد از تزریق واکسن ممکن است در کودک رخ بدهد؟

پس از واکسیناسیون برخی واکنش‌ها مانند تب، درد و تورم در محل تزریق و بی‌قراری کودک شایع می‌باشد.

 5-  در صورتیکه در محل تزریق واکسن، تورم و قرمزی وجود داشته باشد، باید چه‌کار کرد؟

قرار دادن پارچه سرد و مرطوب تمیز در محل می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد.

6-در هنگام تزریق چه واکسن‌هایی احتمال بروز تب، درد و بی‌قراری بیشتر می‌باشد؟

بعد از تزریق واکسن پنج‌گانه و سه‌گانه احتمال بروز این علائم بیشتر است. تجویز استامینوفن با دز مناسب انجام‌شده و در صورت نیاز هر چهار ساعت یکبار تکرار می‌شود.

 7- آیا می‌توان بعد از واکسیناسیون کودک را استحمام نمود؟

بلی، شستن محل تزریق و استحمام کودک پس از واکسیناسیون منعی ندارد.

 8- چگونه می‌توان کودک را در هنگام انجام واکسیناسیون آرام نگه داشت؟

نوازش و دلجویی از شیرخوار حین و پس از واکسیناسیون و پرت کردن حواس کودک مانند استفاده از اسباب‌بازی یا خواندن کتاب داستان می‌تواند باعث آرامش کودک شود. همچنین در آغوش گرفتن کودک و برقراری تماس پوست به پوست مادر و شیرخوار بهترین راه برای آرام نگه‌داشتن کودک می‌باشد.  بهتر است از کلماتی مانند "فشار کوچک" به‌جای کلمات  "درد و سوزش" استفاده نمود.

 9- درصورتی‌که مابین دزهای یک واکسن فاصله ایجاد شود و زمان واکسن به تأخیر افتد، باید چه‌کار کرد؟

هرچند توصیه می‌شود واکسن‌ها در زمان مقرر و بدون تأخیر تجویز شوند، ولی نیازی به شروع مجدد سری واکسیناسیون از ابتدا یا تجویز نوبت اضافی نیست و باید برنامه ایمن‌سازی را ادامه داد.

 10- آیا رنان در سنین باروری می‌بایست واکسن خاصی دریافت نمایند؟

بلی، کلیه خانم‌های در سنین باروری می‌بایست طبق برنامه کشوری ایمن‌سازی رنان باردار و رنان در سنین باروری ترجیح قبل از بارداری واکسن دوگانه بزرگ‌سالان را دریافت کنند  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

هپاتیت‌های ویروسی B و c همانند دیگر بیماری‌های مزمن در یک دوره طولانی بیماران را گرفتار ساخته و نیاز به مراقبت‌های بهداشتی درمانی پیوسته و زنجیره‌ای دارد. لذا ماهیت بیماری ایجاب می‌نماید که اغلب بیماران در یک دوره طولانی تحت مراقبت و درمان قرار گیرند.

راه‌های انتقال ویروس هپاتیت

خون‌آلوده

ارتباط جنسی

انتقال از مادر به فرزند

 در مورد انتقال درون خانواده‌ها، اغلب از طریق تماس‌ها ناخواسته با ترشحات خونی است، نظیر استفاده از تیغ و قیچی مشترک

علائم بیماری هپاتیت c

علائم شبه آنفولانزا ازجمله درد عضلانی و تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد

احساس خستگی، بی‌اشتهایی، درد شکم، احساس کسالت و ناخوشی، تهوع، زردی در چشم و پوست

آسیب پیش‌رونده کبدی

در بیماران مبتلابه عفونت مزمن که درمان نشوند، سیروز کبدی ایجاد می‌شود. در طی 10 سال حدود یک‌سوم افراد مبتلابه سیروز، به سرطان کبد مبتلا می‌شوند.

واکسیناسیون

درصورتی‌که مبتلایان به هپاتیت c سابقه واکسیناسیون هپاتیت B نداشته باشند، توصیه می‌شود که سه نوبت واکسن هپاتیت B دریافت کنند.

ماهیت این واکسن از آنتی‌ژن سطحی ویروس بوده که برای افراد 10 سال و کمتر، 5/0 میلی‌لیتر، برای افراد بالای 10 سال، 1 میلی‌لیتر و برای بالغین دیالیزی یا مبتلابه نقص سیستم ایمنی با دز دو برابر تزریق می‌شود. نحوه تزریق واکسن عضلانی بوده و در سه نوبت بدو ورود، یک ماه پس از اولین مراجعه و 6 ماه پس از اولین مراجعه تزریق می‌شود.

خدمات مراکز خدمات جامع سلامت برای بیماری هپاتیت:

انجام رپید تست هپاتیت C به‌صورت داوطلبانه و رایگان

انجام آزمایش تکمیلی (pcr) برای موارد مثبت رپید تست

ویزیت پزشک برای داوطلبان و افرادی که آزمایش تکمیلی مثبت دارند

 درمان بیماران و تحویل دارو به‌صورت رایگان و پیگیری بیماران تا پایان درمان